Ndị ọkà mmụta sayensị amaghị n'ezie ihe azụ̀ na-ahụ, ya bụ, ihe oyiyi na-eru n'ụbụrụ ha.A na-eme ọtụtụ nyocha gbasara ọhụụ azụ site na nyocha anụ ahụ ma ọ bụ kemịkalụ n'akụkụ dị iche iche nke anya, ma ọ bụ site n'ịchọpụta ka azụ̀ dị n'ụlọ nyocha si emeghachi omume n'ihe onyonyo dị iche iche ma ọ bụ mkpali.Site n'ịtụ aka na ụdị dị iche iche nwere ike inwe ikike ịhụ anya dị iche iche na nsonaazụ ụlọ nyocha nwere ike ọ gaghị anọchi anya ihe na-eme n'ụwa n'ezie n'oké osimiri, ọdọ mmiri, ma ọ bụ osimiri, ọ bụghị nkà mmụta sayensị ime nkwubi okwu na-agbanwe agbanwe na nke doro anya banyere ikike anya azụ.
Nnyocha anụ ahụ nke anya na retina egosila na ọtụtụ ndị mmadụ nwere ike nweta ihe oyiyi elekwasị anya nke ọma, chọpụta mmegharị ahụ, ma nwee ikike ịchọpụta ọdịiche dị mma.Ma enwere nnwale zuru oke nke na-egosi na a chọrọ obere ọkụ tupu azụ̀ aghọtacha agba.Na nyocha ndị ọzọ, azụ dị iche iche nwere mmasị maka agba ụfọdụ.
Ọtụtụ azụ nwere ọhụụ zuru oke, mana ụda na isi na-ekere òkè dị mkpa karịa inweta ozi gbasara nri ma ọ bụ anụ anụ.Azụ na-ejikarị mmetụta ịnụ ihe ma ọ bụ ísì ha na-achọpụta ihe ha na-eri ma ọ bụ ndị na-eri anụ ha, wee jiri anya ha hụ ọgụ ikpeazụ ma ọ bụ ụzọ mgbapụ.Ụfọdụ azụ nwere ike ịhụ ihe n'ebe dị anya.Azụ ndị dị ka tuna nwere ezigbo anya;Ma n'okpuru ọnọdụ nkịtị.Azụ bụ ihe omimi, ọ bụ ezie na shark nwere ọmarịcha anya.
Dị nnọọ ka ndị ọkụ azụ̀ na-achọ ọnọdụ ndị na-ebuli ohere ịnwụde azụ̀, azụ̀ na-achọkwa ebe ohere inweta nri kasị mma.Ọtụtụ azụ̀ egwuregwu na-achọ mmiri nke nwere nri, dị ka azụ, ụmụ ahụhụ, ma ọ bụ oporo.Ọzọkwa, azụ ndị a dị nta, ụmụ ahụhụ, na oporo na-ezukọ n'ebe nri kacha sie ike.
Nnyocha sayensị egosiwo na ndị niile so n'usoro nri a na-enwe mmetụta maka agba anụnụ anụnụ na akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ.Nke a nwere ike ime n'ihi na mmiri na-amịkọrọ ogologo wavelengths (Mobley 1994; Hou, 2013).Agba nke mmiri mmiri na-ekpebi nke ukwuu site na nhazi nke ime, jikọtara ya na ụdị ọkụ ọkụ na-ekpo ọkụ na mmiri.Acha etisasịwo organic okwu na mmiri ga-ngwa ngwa banye-acha anụnụ anụnụ ìhè, wee tụgharịa akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, mgbe ahụ odo (decaying exponentially ka wavelength), si otú na-enye mmiri a tan agba.Buru n'uche na windo ọkụ dị na mmiri dị warara na ọkụ na-acha uhie uhie na-abanye ngwa ngwa
Azụ na ụfọdụ ndị so n'agbụ nri ha nwere ndị na-anabata ụcha n'anya ha, ahaziri maka ìhè nke "ohere" ha.Anya ndị nwere ike ịhụ otu agba oghere nwere ike ịchọpụta mgbanwe na ike ọkụ.Nke a kwekọrọ na ụwa nke ndò nke nwa, ọcha na isi awọ.N'ọkwa a kachasị mfe nke nhazi ozi ọhụụ, anụmanụ nwere ike ịmata na ihe dị iche na oghere ya, na e nwere nri ma ọ bụ anụ ọhịa n'ebe ahụ.Ọtụtụ anụmanụ ndị bi n'ụwa a na-enwu enwu nwere ihe ọzọ a na-ahụ anya: ọhụụ agba.Site na nkọwapụta, nke a chọrọ ka ha nwee ndị na-anabata agba nke nwere opekata mpe abụọ dị iche iche pigmenti anya.Iji rụọ ọrụ a nke ọma na mmiri na-enwu ọkụ, anụmanụ ndị na-ahụ maka mmiri ga-enwe ihe ndị na-ahụ anya na-ahụ maka agba "ohere" ndabere na otu ma ọ bụ karịa agba anya nke na-apụ na mpaghara a na-acha anụnụ anụnụ, dị ka na mpaghara uhie ma ọ bụ ultraviolet. nke ụdịdị dị iche iche.Nke a na-enye ụmụ anụmanụ ndị a ohere ịlanarị nke ọma, n'ihi na ha nwere ike ịchọpụta ọ bụghị naanị mgbanwe na ike ọkụ, kamakwa ọdịiche nke agba.
Dịka ọmụmaatụ, ọtụtụ azụ nwere ndị na-anabata agba abụọ, otu na mpaghara acha anụnụ anụnụ nke ụdịdị dị iche iche (425-490nm) na nke ọzọ na ultraviolet dị nso (320-380nm).Ụmụ ahụhụ na oporo, ndị so na yinye nri azụ, nwere acha anụnụ anụnụ, akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ (530 nm) na ndị na-anabata ultraviolet nso.N'ezie, ụfọdụ anụmanụ ndị dị n'ime mmiri nwere ihe ruru ụdị pigmenti a na-ahụ anya iri dị iche iche n'anya ha.N'ụzọ dị iche, ụmụ mmadụ nwere mmetụta kachasị na-acha anụnụ anụnụ (442nm), akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ (543nm) na odo (570nm).
Anyị amatala ogologo oge na ìhè n'abalị na-adọta azụ, oporo na ụmụ ahụhụ.Mana kedu agba kacha mma maka ọkụ iji dọta azụ?Dabere na bayoloji nke ndị na-anabata ihe a na-ahụ anya a kpọtụrụ aha n'elu, ìhè kwesịrị ịdị na-acha anụnụ anụnụ ma ọ bụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ.Ya mere, anyị gbakwunyere na-acha anụnụ anụnụ na ìhè ọcha nke ọkụ ịkụ azụ ụgbọ mmiri.Ọmụmaatụ,4000w oriọna ịkụ azụ mmiri5000K agba okpomọkụ, oriọna ịkụ azụ a na-eji ọgwụ nwere ihe na-acha anụnụ anụnụ.Kama ịdị ọcha dị ọcha nke anya mmadụ na-ahụ, ndị injinia gbakwunyere ihe ndị na-acha anụnụ anụnụ ka ha wee banye n'ìhè ahụ nke ọma n'ime mmiri dị n'oké osimiri, iji nweta mmetụta dị mma nke ịdọta azụ.Otú ọ dị, ọ bụ ezie na ọkụ na-acha anụnụ anụnụ ma ọ bụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na-achọsi ike, ọ dịghị mkpa.Ọ bụ ezie na anya azụ̀ ma ọ bụ ndị so n’agbụ nri ha nwere ndị na-anabata ụcha nke na-enwekarị mmetụta na-acha anụnụ anụnụ ma ọ bụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, otu ndị ahụ na-anabata ha na-adịchaghị aghọtacha agba ndị ọzọ ngwa ngwa.Ya mere, ọ bụrụ na otu ebe ọkụ siri ike, agba ndị ọzọ ga-adọtakwa azụ.Ya mere, kaụlọ ọrụ mmepụta ihe ọkụ azụ, ntụzịaka nyocha na mmepe ka edobere na ọkụ ịkụ azụ dị ike karị.Dịka ọmụmaatụ, nke ugbu a10000W oriọna na-akụ azụ n'okpuru mmiri, 15000W n'okpuru mmiri akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ọkụ ọkụ na na.
Oge nzipu: Nov-02-2023